TS Phan Hoàng Hiệp, Giám đốc BV Nội tiết Trung ương cảnh báo tỷ người mắc đái tháo đường tăng chóng mặt và ngày càng trẻ hóa.
Trên thế giới, cứ 5 giây lại có một ca t.ử v.ong vì đái tháo đường.
Ngày 13/11, Bệnh viện Nội tiết Trung ương tổ chức lễ mít tinh hưởng ứng ngày Thế giới phòng chống bệnh đái tháo đường 14/11 và ngày Toàn dân mua và sử dụng muối I ốt 2/11.
TS Phan Hoàng Hiệp, Giám đốc bệnh viện Nội tiết Trung ương cảnh báo, tỷ lệ người mắc đái tháo đường đang tăng chóng mặt và ngày càng trẻ hóa. Rất nhiều người mắc đái tháo đường mà không biết, trong khi đây là căn bệnh có diễn tiến âm thầm nhưng nguy hiểm. Tỷ lệ t.ử v.ong của nó đứng thứ ba trong các bệnh không lây nhiễm.
Bệnh viện Nội tiết thực hiện tầm soát đái tháo đường miễn phí cho người dân tại buổi mít tinh.
Theo số liệu của IDF năm 2019, tại Việt Nam, có khoảng gần 3,8 triệu người phải sống chung với căn bệnh đái tháo đường. Hầu hết trong số này là đái tháo đường type 2.
Theo PGS.TS Đỗ Trung Quân, Phó Chủ tịch Hội Nội tiết đái tháo đường Việt Nam, Chủ tịch Hội Nội tiết đái tháo đường Hà Nội, năm 2021, trên thế giới ước tính có 537 triệu người trưởng thành (20-79 t.uổi) đang sống chung với căn bệnh đái tháo đường. Đái tháo đường chính là nguyên nhân gây ra 6,7 triệu ca t.ử v.ong vào năm 2021. Trung bình cứ 5 giây lại có một ca t.ử v.ong.
TS Hiệp thông tin thêm, căn bệnh đái tháo đường với triệu chứng âm thầm, không được phát hiện, điều trị sẽ gây nhiều biến chứng tim mạch, thận… Do bệnh đái tháo đường ảnh hưởng đến các mạch m.áu nhỏ ở tim, ở thận, ở chi… nên gây ra nhiều biến chứng, đột quỵ, suy thận và những biến chứng bàn chân.
Trên thực tế, nhiều bệnh nhân đến viện phải cắt cụt chi, điều trị tích cực với biến chứng này. Nhiều bệnh nhân trong vòng 10 – 20 năm không biết mình bị đái tháo đường, được đưa đến viện trong tình trạng hôn mê, đường huyết rất cao.
Bởi căn bệnh này không gây ngay các triệu chứng ồ ạt mà diễn biến âm thầm, có những người mang bệnh 10 – 20 năm, khi vào viện hôn mê xét nghiệm đường huyết cao chót vót mới biết mình bị đái tháo đường.
Đặc biệt, đái tháo đường cũng đang gia tăng ở người trẻ dưới 40 t.uổi, t.rẻ e.m do lối sống lối sống tiêu thụ quá nhiều thực phẩm, lười vận động thể lực dẫn đến dư thừa năng lượng, rối loạn chuyển hóa.
Rất nhiều người trẻ đã bị béo bụng. Những người này khi đi siêu âm, chụp cắt lớp bộc lộ rất rõ tình trạng mỡ bụng, mỡ nội tạng. Béo bụng cũng thể hiện tình trạng rối loạn chuyển hóa, do rất nhiều nguyên nhân không chỉ riêng ăn uống. Có người ăn không nhiều nhưng stress, căng thẳng cũng gây rối loạn chuyển hóa, tích trữ mỡ bụng.
Tuy nhiên, việc can thiệp để giảm nguy cơ chuyển từ t.iền đái tháo đường sang đái tháo đường là có cơ hội. Theo lý thuyết, 80% người t.iền đái tháo đường chuyển sang đái tháo đường. Mọi người có thể giảm nguy cơ này nhờ điều chỉnh chế độ ăn uống, luyện tập, duy trì nhịp sinh hoạt, làm việc đều đặn và sử dụng thuốc.
Khi thực hiện được những khuyến cáo này có thể làm giảm tỷ lệ chuyển sang đái tháo đường, hoặc kéo dài thời gian chuyển sang đái tháo đường.
Các bác sĩ cũng khuyến cáo người dân duy trì chế độ ăn lành mạnh, vận động thể dục thể thao, hạn chế các đồ ngọt, nước uống có ga, thức ăn nhanh… và duy trì khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm đường huyết để kịp thời phát hiện, quản lý bệnh đái tháo đường.
Người cao t.uổi, mắc bệnh nền có nên tiêm vaccine Covid-19?
Người nhà tôi 80 t.uổi, bệnh đái tháo đường, đau dạ dày, nhân viên y tế khuyên nên tiêm vaccine Covid-19.
Xin hỏi bác sĩ vì sao nên tiêm, ảnh hưởng sức khỏe không? (Hùng, TP HCM)
Trả lời:
Khả năng nhiễm bệnh, nguy cơ nhập viện, nguy cơ diễn tiến nặng trong điều trị Covid-19 thường tăng ở người cao t.uổi. Nguyên nhân là ở người cao t.uổi, hàng rào bảo vệ hệ miễn dịch bị suy giảm so với người trẻ t.uổi, nên virus dễ dàng xâm nhập, nhân lên, gây tổn thương. Hệ thống đáp ứng miễn dịch kém kéo theo không kiểm soát được các cơn viêm, các triệu chứng nặng xảy ra thúc đẩy các bệnh đồng mắc nặng hơn.
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế hiện nay, người cao t.uổi và người mắc bệnh mạn tính thuộc nhóm ưu tiên trong 16 nhóm được tiêm chủng phòng ngừa. Theo thống kê của nhiều nước trên thế giới, nhóm này tiêm vaccine sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh, nguy cơ nhập viện và nguy cơ t.ử v.ong.
Tuy nhiên người trên 65 t.uổi, người có t.iền sử dị ứng với bất kỳ dị nguyên nào, t.iền sử bệnh nền mạn tính đang điều trị ổn, t.iền sử giảm tiểu cầu hoặc rối loạn đông m.áu, đang dùng thuốc chống đông, cần tiêm chủng theo dõi tại bệnh viện.
Hiện nay, tùy chỉ định, chống chỉ định của từng loại vaccine và nhà sản xuất, người bệnh và nhân viên y tế nên sàng lọc khai báo đầy đủ để được theo dõi đúng.
Dưới đây là các nhóm người cao t.uổi thường được nhân viên y tế thăm dò trước khi tiêm chủng phòng ngừa.
Tim mạch
Những người đang có các bệnh lý tim mạch nên tiêm chủng tại bệnh viện, để theo dõi và xử trí kịp thời các tác dụng phụ nặng như phản vệ, viêm màng ngoài tim… nếu có xảy ra sau tiêm. Bệnh nhân tim mạch tiêm chủng Covid-19 sớm sẽ giảm nguy cơ thúc đẩy bệnh nghiêm trọng phải nhập viện.
Trừ các chống chỉ định, tiêm vaccine sớm ở người mắc bệnh tim mạch sẽ có lợi hơn so với không tiêm.
Đái tháo đường
Người cao t.uổi bệnh đái tháo đường dễ mắc nCoV hơn so với người không bị đái tháo đường, triệu chứng cũng nặng nề hơn do không kiểm soát được đường huyết làm giảm miễn dịch của cơ thể. Do đó tiêm vaccine Covid-19 cho nhóm này là cần thiết.
Bệnh gan mạn tính
Theo nghiên cứu, bệnh nhân gan mạn tính nên được ưu tiên tiêm chủng phòng ngừa Covid-19. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của Bộ Y tế, các trường hợp xơ gan mất bù, ung thư gan giai đoạn cuối đã cắt lách, cần trì hoãn tiêm chủng.
Bệnh cơ xương khớp mạn tính
Các thuốc kháng viêm, corticoid mà người mắc các bệnh cơ xương khớp đang dùng có thể làm giảm đáp ứng hiệu quả của vaccine Covid 19.
Do đó, quyết định có tiêm chủng khi đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch hay không tùy thuộc vào liều đang sử dụng và thời gian sử dụng thuốc của từng người. Người đang dùng các thuốc này với liều 20mg/ngày trong vòng 2 tuẩn trở lên và trên 40mg/ngày trong một tuần trở lên, không được phép tiêm vaccine Covid-19 vì đây là liều ức chế miễn dịch.
Như vậy, người cao t.uổi kèm hay không kèm bệnh nền, không phải là nhóm chống chỉ định trong tiêm chủng phòng ngừa Covid-19, mà là đối tượng ưu tiên.
Bác sĩ khám sàng lọc cho người cao t.uổi tại hành lang bệnh viện Lê Văn Thịnh, thành phố Thủ Đức, TP HCM, trước khi tiêm vaccine Covid-19. Ảnh: Hà An
Sau tiêm vaccine Covid-19 không nên vận động mạnh ngay 166 Có nên kiêng rượu bia sau tiêm vaccine Covid-19? Làm gì khi ngứa họng, tê lưỡi sau tiêm vaccine Covid-19 ? Cần test dị ứng trước tiêm vaccine Covid-19? 65 Mắc bệnh tim mạch có nên tiêm vaccine Covid-19?
Bác sĩ Lê Nhất Duy – bác sĩ Bùi Phạm Minh Mẫn
Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, Cơ sở 3
