Đó là quan điểm của PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh – Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm – Đại học Bách Khoa Hà Nội, trước tình trạng ô nhiễm không khí hiện nay ở Hà Nội và TP.HCM
Ô nhiễm không khí đang “tàn phá” Thành phố Hà Nội.
Những ngày qua, Hà Nội và TP.HCM đang trong tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng với nồng độ bụi siêu mịn PM2,5 đạt ngưỡng độc hại. Tổ chức Air Visual đã đưa Thủ đô Việt Nam vào Bảng xếp hạng 10 thành phố có chất lượng không khí xấu nhất thế giới.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, cơ thể con người chỉ có cơ chế tự bảo vệ với bụi hạt có kích cỡ lớn hơn 10 micromet, tuy nhiên với các kích cỡ bụi từ 0,01 đến 5 micromet sẽ bị giữ lại trong khí quản và phế nang. Bụi mịn PM2.5 (có đường kính nhỏ hơn 2,5 micromet) là chất gây ô nhiễm nguy hiểm nhất đối với sức khỏe con người. Bụi mịn có thể xâm nhập sâu vào cơ thể người do có kích thước siêu nhỏ và ảnh hưởng sức khỏe nhiều người hơn bất kỳ chất gây ô nhiễm nào khác, ngay cả ở nồng độ thấp.
Để hiểu hơn về các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí và giải pháp để giải quyết được tình trạng này, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh – Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm – Đại học Bách Khoa Hà Nội nêu quan điểm: “Từ lâu, môi trường ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM và thậm chí cả nước ta đều đến mức báo động về tình trạng ô nhiễm. Tuy nhiên, chúng ta chỉ mới nghe cảnh báo từ các cơ quan chức năng từ các chuyên gia chứ chưa thực chất đi tìm nguyên nhân và giải pháp để giải quyết được tình trạng ô nhiễm này. Để tìm ra các giải pháp hạn chế ô nhiễm không khí, phải hiểu được ô nhiễm không khí có những dạng nào, từ đó tìm ra nguyên nhân, giải pháp để giải quyết”.
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, ô nhiễm không khí thực chất có nhiều loại, như ô nhiễm vật thể rắn, ô nhiễm chất khí hoà tan và ô nhiễm mùi.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh – Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm – Đại học Bách Khoa Hà Nội
Ô nhiễm vật thể rắn được chia làm loại hạt to, loại hạt trung bình, loại hạt nhỏ và loại siêu nhỏ. Hạt to là dạng ô nhiễm như bụi đường, bụi công trình xây dựng, có thể xử lý được ngay lập tức bằng nhiều biện pháp khác nhau. Loại hạt trung bình và nhỏ có thể bay xa, khó có thể xử lý còn loại siêu nhỏ hay còn gọi là bụi siêu mịn thì chỉ có thể lơ lửng, không bao giờ lắng được, nó nhỏ hơn cả vi sinh vật, gây nguy hiểm với cả sức khoẻ con người và động vật.
Ô nhiễm chất khí hoà tan không bao giờ lắng, được tạo thành từ việc đốt cháy các vật thể,hìnhthành các chất khí như SO2, khí CO, NO2… và một vài độc chất khác.Những chất này phát tán ra môi trường không khí,không bao giờ lắng được, lơ lửng trong không khí,chỉ phản ứng với nước mưa. Nhiều nhà máy nước sử dụng Cl để khử mùi trong nước, cũng sẽ có những khí độc bay ra môi trường. Những chất này sẽ từ từ ngấm vào phổi, gây nguy hiểm cho sức khoẻcon người.
Ô nhiễm mùi, là chất khí có mùi, vừa độc hại vừa khó chịu. Ô nhiễm nước sông Tô Lịch tạo nên ô nhiễm mùi là một ví dụ điển hình.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cũng nêu quan điểm: “Nếu nói nguyên nhân gây ô nhiễm không khí đáng báo động như hiện nay là do đốt rơm, khói bụi từ các phương tiện giao thông, các công trình xây dựng…là chưa chính xác và khách quan. Dân năm nào cũng đốt rơm, xe cộ và các dự án thì không chỉ ngày một ngày hai, tại sao ô nhiễm môi trường không khí lại xảy ra vào thời điểm này?. Phải đi sâu tìm ra nguyên nhân và cách giải quyết lâu dài, triệt để chứ không phải tức thời. Việc cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần mua máy lọc không khí hoặc đeo khẩu trang cũng là chuyện dư thừa. Bởi nếu không khuyến cáo, khi ra đường, người dân vẫn đeo khẩu trang kín mít. Bộ Tài nguyên Môi trường, Sở tài nguyên môi trường, các Viện nghiên cứu, các nhà khoa học cho đến chính quyền địa phương phải có những cách giải quyết triệt để, hạn chế ô nhiễm không khí, ô nhiễm môi trường bằng những biện pháp thực tế, làm sao để dân ra đường không phải đeo khẩu trang nữa, chứ không phải chỉ khuyến cáo hay cảnh báo người dân.”
Cũng theo TS Vũ Xuân Đán, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM cho biết, bụi mịn có thể ảnh hưởng đến cấu trúc của DNA do các quá trình như mất cân bằng oxy hóa làm các tế bào khỏe mạnh bị hủy hoại hoặc hưởng đến sự chuyển hóa chất hữu cơ của DNA.
Sự ảnh hưởng trực tiếp của các hóa chất trong bụi đến cấu trúc DNA. Các kim loại chuyển tiếp trong thành phần bụi như Cr, Cd, Ni, As và chất aldehyde có thể gây cản trở cơ chế sửa lỗi của DNA gây nên bệnh ung thư ở phổi.
Theo một nghiên cứu của GS Christopher J L Murray và các cộng sự đăng trên tạp chí khoa học Lancet năm 2016, ô nhiễm không khí (trong đó có ô nhiễm bụi PM2,5) là nguyên nhân của 7 triệu ca t.ử v.ong hàng năm trên thế giới, trong đó 19% ca t.ử v.ong do bệnh tim mạch, 24% ca t.ử v.ong do bệnh tim thiếu m.áu cục bộ, 21% ca t.ử v.ong do đột quỵ và 23% ca t.ử v.ong do ung thư. Những nguyên nhân chính gây t.ử v.ong do ô nhiễm không khí là đột quỵ, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư và các bệnh n.hiễm t.rùng hô hấp.
Nguyễn Bá
Theo thoidai
Hà Nội liên tục ô nhiễm, ai cần đặc biệt lưu ý?
Người bị ảnh hưởng đầu tiên, rõ rệt nhất theo chuyên gia là bệnh nhân có sẵn bệnh lý hô hấp.
Sáng 30/9, theo ghi nhận của hệ thống quan trắc không khí AirVisual quốc tế, Hà Nội tiếp tục là thành phố ô nhiễm nhất thế giới với mức độ ô nhiễm vượt qua báo động đỏ, lên tới ngưỡng tím với chỉ số AQI là 213 vào lúc 9h sáng. Đây là mức nguy hại đến sức khỏe của tất cả mọi người.
Hà Nội tiếp tục “dẫn đầu” trong số những thành phố ô nhiễm không khí.
Trang thông tin quan trắc môi trường Hà Nội lúc 6h sáng 30/9 cho chỉ số AQI là 141 – thấp hơn mức đo của AirVisual. Riêng tại điểm đo Láng Hạ, quận Đống Đa, con số này là 175.
Chỉ số AQI của Hà Nội 9h sáng 30/9 là 213. Chỉ số bụi siêu mịn PM2.5 là 162,8.
Chỉ số bụi siêu mịn PM2.5 của cổng thông tin quan trắc môi trường Thủ đô Hà Nội là 105.25, còn chỉ số bụi mịn PM10 lúc 8h là 183.54. Các số liệu này vượt xa mức khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới.
Chia sẻ về những ảnh hưởng của ô nhiễm không khí và bụi mịn tới sức khỏe con người, PGS.TS Vũ Văn Giáp, Phó Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cho biết những ngày gần đây,ô nhiễm không khí sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt đối với những người dễ bị cảm thụ, trong đó có người già, phụ nữ có thai, t.rẻ e.m và những người có bệnh lý về hô hấp, tim mạch…
Trong các thành phần của không khí ô nhiễm thì các hạt bụi có vai trò quyết định chất lượng không khí. Theo TS Giáp, thông thường các hạt bụi mà chúng ta nhìn thấy hay cảm nhận được là các hạt bụi kích thước lớn. Còn các hạt bụi siêu mịn, kích thước dưới 2,5 micromet thì con người không cảm nhận được rõ ràng.
Trong khi đó, khi hít vào phổi, chúng sẽ đi theo đường m.áu đến các cơ quan trong cơ thể và gây ra phản ứng viêm và có thể gây bệnh ở nhiều cơ quan khác nhau.
Theo WHO, ô nhiễm không khí được coi là kẻ hại c.hết người thầm lặng. Ước tính có khoảng 30% các trường hợp t.ử v.ong do ung thư phổi có liên quan đến ô nhiễm không khí.
Tương tự như vậy, tỷ lệ đột quỵ não cũng như các bệnh lý về tim mạch chiếm khoảng 25%. Riêng đối với bệnh lý hô hấp, các đối tượng bị ảnh hưởng sẽ nhiều hơn rất nhiều.
Ước tính khoảng 43% các trường hợp t.ử v.ong do các bệnh lý hô hấp có liên quan đến ô nhiễm không khí.
Do đó WHO đã khuyến cáo nếu chúng ta không có biện pháp để bảo vệ môi trường, giữ cho bầu không khí trong lành, chất lượng không khí tốt thì con người sẽ là đối tượng đầu tiên phải gánh chịu hậu quả và tiếp theo sẽ là thế hệ tương lai của chúng ta.
Theo PGS.TS Vũ Văn Giáp, khi chất lượng không khí kém, khói bụi trong môi trường nhiều thì người ảnh hưởng đầu tiên và rõ rệt nhất là những bệnh nhân có sẵn bệnh lý về hô hấp. Người bệnh sẽ thấy khó thở nhiều hơn, ho nhiều hơn, kèm theo tức nặng ngực và các dấu hiệu của đợt cấp sẽ xuất hiện.
Các nghiên cứu cho thấy ở những thời điểm thời tiết khắc nghiệt hoặc có ô nhiễm không khí cao thì tần suất bệnh nhân nhập viện do các căn nguyên về hô hấp và tim mạch tăng cao hơn.
” Chúng tôi khuyến cáo những người đã mắc bệnh về hô hấp không nên ra ngoài khi không có việc thật sự cần thiết trong những thời điểm không khí bị ô nhiễm nặng” – TS Giáp cho hay.
Với bệnh nhân hen và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cần phải tuân thủ và duy trì thuốc hàng ngày theo chỉ định của bác sĩ. Khi có các dấu hiệu hoặc triệu chứng khó chịu, khó thở cần phải tăng liều thuốc giãn phế quản theo hướng dẫn của bác sĩ.
Nếu bệnh nhân vẫn khó thở – không thể tự kiểm soát được thì cần liên lạc với bác sĩ điều trị, bác sĩ gia đình hoặc cơ sở y tế để được hỗ trợ, hướng dẫn các giải pháp khắc phục, phòng ngừa và cấp cứu cơn khó thở, tránh nguy hiểm cho tính mạng người bệnh.
Võ Thu
Theo giadinh.net
